معماري اسلامي يکي از کلبه‌هاي برجسته هنري و معماري در تاريخ اسلامي است که تأثيرات بسياري در سراسر جهان داشته است. اين هنر نه‌تنها تاريخچه غني و متنوعي دارد بلکه ويژگي‌هاي خاصي دارد که آن را از ساير معماري‌ها متمايز مي‌کند.ولی معماری اسلامی یک سبک است ازآنجایی‌که پس از اسلام معماران دیگر نمی‌توانستند به راه خود ادامه دهند. و جهت آرایه‌های معماری از نقوش حیوان و انسان استفاده کنند بی‌درنگ و فارغ از دین خود مجبور به ابداع معماری اسلامی شدندمی توان گفت: معماری اسلامی دارای تلفیقی از گچبری مدرن و کلاسیک امروزی است که در قسمت کلاسیک و طراحی مسجد بیشتر از گره اسلامی استفاده می‌شود و معماری مدرن برگرفته از قوس کارشناسان امثال استاد مطیفی فرد معتقدندمبدا معماری اسلامی گره است یا برعکس
پيدايش معماري اسلامي
پس از ظهور اسلام معماران که جهت تزيينات خود از نقوش حيوان و بدن انسان استفاده مي‌کردند به‌يک‌باره با ظهور اسلام اين کار نوعي بت‌پرستي تلقي مي‌شد لذا فارغ از دين و ديدگاه معماران مجبور شدند تا سبکي ابداع کنند به همين دليل به استفاده از شکل گياهان اسليمي به کاربردند و با استفاده از خطوط متصل گره به کار رفت پس مي‌توان گفت به دليل اينکه جزييات و زيبايي کار براي آن‌ها مهم بود با اسليمي برجسته گچبري کردند و با گره محيط را مذهبي کردندوبا ترکيب سقف‌هاي قوس‌دار گره‌اي هندسي برجسته در نقش و نگار ابداع سبک کردند
امروزه معماران ايراني با ترکيب هنر و جزييات معماري اسلامي فضاي دل‌چسبي فراخور آرامش مردم و حيرت هر توريستي اقدام مي‌کنند
استفاده از عناصر معماري اسلامي
طراحي داخلي در معماري اسلامي بايد از عناصر معماري اسلامي مانند قبله، محراب، منبر را رعايت کند و ستون‌ها وقوع‌ها در و دروازه‌ها بايد بهره ببريد. اين عناصر به‌عنوان نمادهاي مهم ديني و فرهنگي، احساس ارتباط با تاريخ و سنت اسلامي را به مردمان منتقل مي‌کنند.
زبان گوياي يا نشانه‌هاي معماري اسلامي
از گچبري سنتي به‌صورت ترکيبي و از نقوش برجسته مذهبي مي‌توان براي تزئين ديوارها و سقف‌ها چه در اماکن مذهب و حتي جديداً با ابداع معماران در اماکن مدرن استفاده مي‌شود نقوش اسليمي برجسته نقوش گره بازي بين خطوط در رنگ‌ها که به زبان انگليسي به آن مطيف ميگويند به‌عنوان زيبايي به معماري اسلامي ميگويند يک معمار اسلامي به جزييات زياد توجه مي‌کند و به‌غيراز ظاهر ابنيه به آرامش محيط و استفاده از مطيف زياد مي‌پردازد با ايجاد نقوش، طرح‌ها و الگوهاي هنري روي سطوح گچبري، جلوه‌اي جذاب و متفاوت به محيط مي‌دهد.
وقتی هر شنونده‌ای اسم معماری را می‌شنود بی‌اختیار به یاد مسجد و امام‌زاده می‌افتد ولی معماری اسلامی فقط مربوط به این مکان‌ها نیست. البته نمی‌توان منکر شد که استفاده از معماری اسلامی و آرایه‌های اسلامی در مکان‌های مقدس باعث آرامش و زیبایی می‌شود و مکان‌های ارتباط باخدا به‌وسیله آرایه‌های اسلامی به شأن خود نزدیک‌تر می‌شوند.
معماري اسلامي يکي از کلبه‌هاي برجسته هنري و معماري در تاريخ اسلامي است که تأثيرات بسياري در سراسر جهان داشته است. اين هنر نه‌تنها تاريخچه غني و متنوعي دارد بلکه ويژگي‌هاي خاصي دارد که آن را از ساير معماري‌ها متمايز مي‌کند.ولی معماری اسلامی یک سبک است ازآنجایی‌که پس از اسلام معماران دیگر نمی‌توانستند به راه خود ادامه دهند. و جهت آرایه‌های معماری از نقوش حیوان و انسان استفاده کنند بی‌درنگ و فارغ از دین خود مجبور به ابداع معماری اسلامی شدندمی توان گفت: معماری اسلامی دارای تلفیقی از گچبری مدرن و کلاسیک امروزی است که در قسمت کلاسیک و طراحی مسجد بیشتر از گره اسلامی استفاده می‌شود و معماری مدرن برگرفته از قوس کارشناسان امثال استاد مطیفی فرد معتقدندمبدا معماری اسلامی گره است یا برعکس
گره که برگرفته از نظم است با اعداد شماره‌گذاری می‌گردد. و بر 2 قسمت است:
1.گره توپر 2. گره تو پوک
از انواع گره می‌توان گره چینی یا گره با چوب نام برد و گره آجر و گره‌های گچی در دنیای امروز از گره با متر یال آهن ، و انواع متر یال جدید جهت زیبایی نما و زیبایی داخلی استفاده می‌گردد هر گره از تعدادی مودول تشکیل‌شده است و بر اساس ابعاد با تقسیم‌بندی تعداد مو دول اجرا می‌گردد چنان چه گره اسلامی در مو دول خود قطع نشود.
نشان از بی‌سوادی معمار یا به عبارتی بی‌دقتی او هست گره‌های اسلامی در اجرا بسیار زیبا هستند و می‌توان زیباترین گره را از دید من گره 10 نام برد.
شمشه چیست؟
شمشه به مرکز یک گره شمشه می‌گویند البته شمشه به‌خودی‌خود در ابعاد مختلف قابل‌اجرا هست و در مرکزیت شمشه می‌توان از نقاشی‌ها آیه نویسی و خطاطی فارسی یا انگلیسی استفاده کرد و بعضاً معماران متنی اجرای شمشه و گره را با آجر به نمایش می‌گذاشتن که نشان مکان مذهبی دستی بود.
کاربرد گره و شمشه
کاربرد گره و شمشه در معماری اسلامی بسیار زیاد و از زیبایی خاصی برخوردار است و باقابلیت افکار جدید و سنتی قابل‌اجرا است.
گره و شمشه را به‌غیراز در آرایه‌های معماری داخل منازل می‌توان جهت نمای ساختمان تزئینات کتابخانه‌ها و سالن‌های بزرگ اجلاس و رستوران‌ها درگچکاری سنتی و مدرن ، هتل‌ها و حتی روی دیوارهای بیرونی اجرا کرد ولی اجرای گره در مساجد هم ارزان‌قیمت است و هم سرعت اجرایی بالایی دارد یکی از کاربرد گره و شمشه در آینه‌کاری هست و اساس کار یک آینه‌کار شکسته گره است و مهارت فنی آینه‌کار فارغ از کیفیت رعایت اول تقطیع گره هست.
زمينه تاريخي در معماری اسلامی
معماري اسلامي با ظهور اسلام در قرن هفتم ميلادي به وجود آمد. اين معماري در طي قرون مختلف به تکامل پيوست و از قرون‌وسطي تا دوران معاصر ادامه داشت. در اوج توسعه، معماري اسلامي به‌عنوان يک اصطلاح جهاني شناخته شد.
ويژگي‌هاي معماري اسلامي
گنبد و کوپولها: يکي از ويژگي‌هاي بارز معماري اسلامي، استفاده فراوان از گنبدها و کوپولهاي بزرگ است. اين اجزاء سقفي درخشان و زيبا را ايجاد مي‌کنند و به‌عنوان نمادهاي مهم مذهبي شناخته مي‌شوند.
زيبايي هندسي: هنرمندان اسلامي در معماري خود از طرح‌هاي هندسي پيچيده و زيبا استفاده مي‌کنند. اين طرح‌ها اغلب به‌صورت موزاييک‌ها و آجرهاي منحصربه‌فرد نمايان مي‌شوند.
کاربرد آب‌ها: آب به‌عنوان يک عنصر مهم در معماري اسلامي به کار مي‌رود. باغ‌ها، چشمه‌ها و برکه‌ها به‌منظور خلق زيبايي و خنکايي در معماري مسلمانان معمولاً يافت مي‌شوند.
نقوش کالي گرافي: کالي گرافي به‌عنوان هنر نگارش زيبايي در معماري اسلامي به کار مي‌رود. اين نقوش معمولاً آيات قرآن و اشعار مذهبي را به تصوير مي‌کشند.
تأثيرات جهاني
معماري اسلامي تأثيرات گسترده‌اي در سراسر جهان داشته است. از آسياي ميانه تا اروپا، آفريقا تا آمريکا، معماري اسلامي اثرگذار بوده و ادامه دارد. بسياري از مساجد، مدارس، و ساختمان‌هاي تاريخي جهان از اين معماري الهام مي‌گيرند.
نتيجه‌گيري
معماري اسلامي با ويژگي‌هاي خاص خود به‌عنوان يکي از جواهرات هنري جهان شناخته مي‌شود. اين معماري با استفاده از گنبدها، طرح‌هاي هندسي زيبا، آب‌ها، و کاليگرافي به جهانيت خود ادامه مي‌دهد و همچنان تأثيرگذار است. درک عميق‌تر از معماري اسلامي به ما اين امکان را مي‌دهد که غناي فرهنگي و هنري اسلامي را بشناسيم و تقدير کنيم.