گچبری فرنگی یک هنر زینتی است که به طرزی خلاقانه از گچ و مواد دیگر ساخته می‌شود و در تزیین دیوارها، سقف‌ها، درب‌ها و دیگر ساختمان‌های داخلی و خارجی به کار می‌رود. این هنر بیشتر در مناطقی از ایران، افغانستان، و کشورهای حاشیهٔ خلیج فارس رواج داشته و به ویژه در معماری اسلامی و معماری ایرانی مورد استفاده قرار گرفته است.
استاد مطیفی فرد با آموزش گچ بری فرنگی می تواند در رشد و تولید هنری گچبری فرنگی در ایران کمک کنند.
گچبری فرنگی به یک روش تولید هنری اشاره دارد که در طی دوره‌های تاریخی مختلف، به ویژه در ایران و کشورهای همسایه مانند افغانستان، استفاده می‌شده است. این هنر، اصطلاحاً به مجموعه‌ای از طراحی‌ها و زیورآلات چینی به شکل هندسی و گلی نیز معروف است که از گچ، مصنوعات فلزی و شیشه‌ای ساخته می‌شوند. گچبری فرنگی معمولاً بر روی سطوح صاف مانند دیوارها، سقف‌ها، و درب‌های چوبی اعمال می‌شود و جهت زینت‌بخشی به فضاهای داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این هنر به خصوص در معماری ایرانی و اسلامی، به عنوان یکی از عناصر تزیینی مهم شناخته شده است و همچنین در ساخت و تزیین بناهای تاریخی و مساجد به کار گرفته می‌شود.
مواد اصلی برای ساخت گچبری شامل گچ، ماسه، پودر طلا یا نقره، و رنگ‌های طبیعی می‌شود. برای تهیه گچبری، ابتدا گچ به صورت پودر درآورده و با آب مخلوط می‌شود تا خمیری شود. سپس این خمیر بر روی سطوح مورد نظر اعمال شده و با استفاده از قالب‌ها، قلم‌ها، و ابزارهای مخصوص به شکل‌های هندسی و گلی تزیین می‌شود.
گچبری فرنگی به دلیل زیبایی‌اش و توانایی ساخت طرح‌های متنوع، در طول تاریخ به عنوان یکی از هنرهای مهم در زمینهٔ زینت‌بندی ساختمان‌ها شناخته شده است. این هنر از قدیمی‌ترین روش‌های تزیینی در فضاهای داخلی و خارجی بوده و همچنان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تفاوت گچبری فرنگی با گچبری کلاسیک
گچبری فرنگی با گچبری کلاسیک در چند نقطه مختلف تفاوت دارد. این تفاوت‌ها عبارتند از:
- **سبک و طرح‌ها**: در گچبری فرنگی، طرح‌ها و الگوهای هندسی، گلی، و گیاهی به طور معمول بسیار دقیق و شکیل اجرا می‌شوند. در حالی که در گچبری کلاسیک، طرح‌ها ممکن است ساده‌تر و کمتر پیچیده باشند.
- **استفاده از مواد**: در گچبری فرنگی، علاوه بر گچ، از مواد دیگری مانند ماسه، پودر طلا یا نقره، و رنگ‌های طبیعی استفاده می‌شود که باعث افزایش جذابیت و رنگارنگی زیبایی‌های ساخته شده می‌شود. در گچبری کلاسیک، استفاده از اینگونه مواد ممکن است کمتر باشد.
- **محیط و مکان کاربرد**: گچبری فرنگی بیشتر در معماری اسلامی و ایرانی به کار گرفته می‌شود و بیشتر برای زینت‌بندی دیوارها، سقف‌ها، و درب‌ها استفاده می‌شود. اما گچبری کلاسیک ممکن است در ساختمان‌های دیگر نیز به کار رود و معمولاً برای زینت‌بندی دیوارها و سقف‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این تفاوت‌ها باعث می‌شود که گچبری فرنگی به عنوان یک هنر زینتی فرهنگی و تاریخی در برخی از نقاط به ویژه در ایران و کشورهای همسایه مورد توجه و استفاده قرار گیرد.
آیا گچبری فرنگی را در طراحی مساجد هم بکار می برند؟
به طور تخصصی‌تر، گچبری فرنگی در طراحی مساجد به عنوان یکی از عناصر اصلی و تزئینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در زمان‌های گذشته و به ویژه در دوره‌های معماری اسلامی، این هنر زینتی به طور گسترده‌تر در مساجد به کار گرفته می‌شد. از آنجا که مساجد محل عبادت و تجمع مردم مسلمان بوده و همچنین نماینده فرهنگ و هنر اسلامی، ازاین رو اهمیت بسیاری به تزیین و زینت‌بندی آنها داده می‌شد.
گچبری فرنگی در طراحی مساجد به شیوه‌های مختلفی استفاده می‌شود. از جمله استفاده از الگوهای هندسی، نقوش گلی و برگی، آیات قرآنی و اشعار مذهبی در زینت‌بندی دیوارها، سقف‌ها، منابع آبی، منابع نوری، محل‌های نماز و محل قرارگیری مهراب و مهراب‌داران استفاده می‌شود.
گچبری فرنگی نه تنها زیبایی و جلالت معماری مسجد را افزایش می‌دهد، بلکه از طریق نقوش و نمادهای اسلامی و مذهبی، ارتباط بین مسلمانان و مسجد را تقویت می‌کند و فضایی انسانی و معنوی در داخل مسجد ایجاد می‌کند. این هنر زینتی، هویت معماری و فرهنگی مساجد را تقویت کرده و به آنها روحیه و جذابیت بیشتری می‌بخشد.
آیا گچبری فرنگی در کشور ما نیز استفاده می‌شود؟
بله، گچبری فرنگی در بسیاری از کشورها، از جمله کشور ایران نیز استفاده می‌شود. این روش ساخت و ساز در سال‌های اخیر در حال رشد و گسترش است و در صنعت ساختمان در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته است. گچبری فرنگی به دلیل مزایایی که شامل انعطاف‌پذیری، پایداری و زیبایی است، توسط معماران، طراحان داخلی و سازندگان در پروژه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در ایران می‌توانید در پروژه‌های ساختمانی مختلف از گچبری فرنگی شاهد باشید. از دکوراسیون داخلی منازل و محل‌های تجاری تا نماهای خارجی ساختمان‌ها، گچبری فرنگی به عنوان یک روش مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین، در پروژه‌های هنری و مجسمه‌سازی نیز می‌توانید از آثار گچبری فرنگی لذت ببرید.
با این حال، برای کسب اطلاعات دقیق‌تر درباره استفاده از گچبری فرنگی در کشور ما، توصیه می‌شود به منابع محلی و معماران و متخصصان محلی مراجعه کنید.